Ако некогаш вие или некој ваш близок имал потреба од паричен надоместок за туѓа нега, тогаш сигурно знаете за што зборувам. И не дека тие ситни пари ќе им завршат голема работа, ама во безнадежноста во која живеат тие и оние кои се грижат за нив, никогаш не е на одмет било каква помош, па макар тоа бил и таков ситнеж кој иако се нарекува надомест за туѓа нега, нема шанси со него да си ја обезбедите истата, односно да платите некого за да ве „негува“. Па кој би се нафатил за 3.500 денари (или беа 3.800?!), да ве негува и да ве чува, освен некој ваш кој тоа ќе го прави и со нив и без нив?! Ама секој си вели, ќе се најде за нешто, барем за некои од лековите кои не се на товар на Фондот.
На пример, мајка ми која боледува од Алцхајмер секој месец троши лекови кои чинат околу 800 денари, па други кои чинат 600, па трети, четврти и петти кои одат на рецепт ама се доплаќаат барем по 120 денари за секој (не знам зошто, а и не ме интересираат детали), а настрана оние додатоци во исхраната за кои се лажеме дека барем малку ќе помогнат да се запре прогресирањето на болеста.
Оти, за оваа болест нема лек!
Ама овие нашиве од центрите за социјална работа, односно, од Министерството за труд и социјала или оние од Владата или кој ли е веќе надлежен за овие работи, изгледа дека не го знаат тоа. Инаку, зошто би требало секоја година одново да се поднесува барање за туѓа нега, меѓу сите други, и за оние со Алцхајмер (а веројатно и за жал, има уште многу други неизлечиви болести за кои мора еднаш годишно да се поднесуваат нови и нови барања), па да се чека одговор 3-4 месеци, а потоа и уште незнам колку за да се заврши процедурата. Додека не се поболи и тој што трча за да ја избрка работата, а потоа и за него да треба да се одвојува ист ваков надоместок.
Жалам, ама за болните од Алцхајмер нема лек и тие до крајот на животот ќе „уживаат“ во бедните 3.500 денари (или беа 3.800?!), а знаат да живеат прилично долго бидејќи физички пропаѓаат побавно отколку ментално.
Е да, јас го знам ова од прва рака и повторно раскажувам за мајка ми и за нејзиниот единствен пријател, г.Алцхајмер.
А дека секоја година треба одново да се „аплицира„ за туѓа нега дознав случајно. И додека јас да сфатам, втаса и писмото од Центарот за социјални работи – дека барањето за туѓа нега треба да се обнови најдоцна до 10.март. Моравме повторно да закажуваме посета кај нејзиниот психијатар и тоа со приоритетен упат, па тој повторно да дава мислење, а за жал, тука не може да има промени бидеќи е дијагнозата поставена уште пред најмалку две години откако беше тестирана на две места, во 8 Септември и во Кабинетот за деменција на Клиника.
Како и да е, и онака одиме на редовни контроли кај нејзиниот психијатар со кој таа е веќе најдобра пријателка иако не му го знае името и веќе не ѝ е толку гајле дали ќе знае или нема да знае да одговори на некое негово прашање, за разлика од претходно кога сѐ уште се подготвуваше како децата за екстерните тестови. А одговори сѐ помалку.
Порано си велев, па што, и мене да ме праша докторов кој ден е денеска, тешко дека ќе се сетам, особено ако не одам на работа. Па што ако не знае која година е, дури и јас понекогаш знам да се збунам. Па што ако не може да се сети како ѝ се вика сосетката, и јас не им ги знам имињата на сите. А колку деца има? Па добро, можеби ми е мене лесно да се сетам зашто имам само едно, а таа има дури 4. Па што ако понекогаш мисли дека сум јас жената што ја чува и ѝ ги краде алиштата, па потоа, кога сум повторно јас ЈАС – нејзината ќерка, ми се жали од жената која патем, не постои. Па што ако понекогаш ние, нејзините деца, си ги прераскажуваме доживувањата со неа и секој од нас мисли дека токму тој е сведок на уште еден драстичен скок удолу кога станува збор за менталната состојба на нашата мајка. Понекогаш, иако сме свесни за нејзината состојба, за дијагнозата и за прогнозата, и иако сме сите возрасни, да не речам, веќе средовечни луѓе (ама го мразам овој израз особено кога се однесува на мене), стануваме љубоморни еден на друг кога таа во некој момент се сеќава на еден од нас, а на другите не па изненадено, кога ќе ѝ кажеме дека сите четворица сме нејзини деца, вели: „Ааа, ама па вие многу сте биле, од каде излеговте сега толку деца?“
И не е сеедно, особено ако не сакате да прифатите дека вашата мајка повеќе не е истата. Истата? Каква иста…не е ниту стотинка од неа.
Ама како да им објаснам на тие од Центарот за социјални работи, односно, на оние кои ги направиле правилата дека нема да ѝ стане подобро и дека јас би им давала ним секој месец барем двојно повеќе само за да ми се врати мојата мајка таква каква што беше. И нема врска што е стара и заборавна, нека биде нормално стара и нормално заборавна, само нека знае кои сме ние, нејзините деца и внуци, ништо повеќе!
Но, не е така. Си има долга и глупава процедура.
Прво, на 8.март кога сите ние во приватниот сектор најнормално си работевме, во Центарот за социјални работи ги враќаа луѓето затоа што директорката им забранила да примаат странки. Џанам, 8.март беше!
Оттогаш, во неколку наврати се јавував за да видам до каде е работата. Последниот пат, пред 5 дена, ми одговорија на десетото ѕвонење. Госпоѓата која се јави ми рече: Ааа, уште не е вратено мислењето….аааа, еве еве, одобрено ви е, тукушто стаса. Велам, ок, кажете ми сега што треба да правам. Вели, ништо, само ќе дојдете утре, ќе ја побарате госпоѓа Л……, бидејќи јас одам на одмор, ќе се потпишете и во август ќе ви ги исплатат сите заостанати исплати.
Си реков, ајде, добро е, се заврши барем. Следниот ден, според договорот, отидов во Центарот за социјални работи. Таму две-три госпоѓи и 1 господин, а како за белја, таа „мојата“, госпоѓа Л……беше најнервозна од сите. Исончана, тукушто вратена од одмор, ама наместо полна со енергија и со елан за работа, таа беше ифрит. Прво пискаше на сите што ќе ѝ се доближеа, па дури и на колешката која ѝ нудеше помош. Велеше: „Ќе отиде човек на одмор и сѐ ќе му измешаат“.
Ѝ се обратив и ѝ реков: „Се извинувам, да ве прашам нешто?!“
А таа отсечно: „Не можам сега!“
Почекав и повторно ѝ се обратив. Дали може да ми кажете за барањето за туѓа нега за мајка ми, каде треба да потпишам? И таа нервозно го побара документот кој патем, се наоѓаше токму пред неа, ми ја побара личната карта на мајка ми, ми го подметна листот за да го потпишам, си го повелече назад и ми рече: Ајде, пријатно сега.
„Чекајте, чекајте, а што треба понатаму да правам, вашата колешка ми кажа дека треба само да се потпишам и да чекам на исплатата“.
„Ааа неее, ќе дојдете да проверите, ако е готово добро, ако не, пак ќе дојдете“.
„Молам? Не, не, не може така, јас ќе ви се јавам па ќе ми кажете дали е готово или не, да не доаѓам залудно, знаете, и јас имам работа, не можам да се шетам наваму натаму“.
Мислам дека ме погледна со крајче на окото и рамнодушно ми рече: „Јавете се де, што сакате правете“.
Останав во недоумица што е тоа што треба допрва да се прави, ако е веќе одобрено од таа комисија која, замислете, била само една за цела држава, и мислам дека сфатив. Нашава тукушто вратена од одмор административка требаше да земе едно старомодно пенкало и да пополни два листа. Ама замислете колку такви листови за пополнување имаат тие тука!
Ете така, во 21.век, таму ги редат документите еден врз друг, ги бараат по фиоки, си ги префрлаат обврските еден на друг, а сите тие документи и обврски се нечиј „случај“, нечиј „живот“.
А во меѓувреме додека трчаме по нивните шалтери и тропаме по нивните врати, ние, вработените, мораме да наоѓаме есктра време, да обезбедуваме некој да ни го чува човекот за кој бараме средства за туѓа нега и пак да не завршиме работа, барем не веднаш. Ама зошто да биде едноставно кога може да биде толку комплицирано и глупаво, нели?!
Фото: Pixabey
