Прашањето што ги мачи многу родители е дали малите деца треба да одат на гробишта и на крајот на краиштата, дали им е воопшто место на погребите.
Многу родители се грижат дека ваквите искуства би можеле да бидат трауматични за малите деца и на некој начин сакаат да ги „заштитат“ своите деца од смртта додека сѐ уште се мали за да не им го „украдат“ совршениот дел од безгрижното и неоптоварено детство.
Иако не постои вистински одговор на ваквите прашања, еве неколку стручни мислења поврзани со оваа тема, но исто така и неколку ставови и искуства на некои мајки.
Треба ли малите деца да одат на гробишта и на погреби?
Според неодамнешното истражување спроведено во Велика Британија, дури 48 проценти од родителите изјавиле дека е несоодветно децата на возраст под 12 години да присуствуваат на погреби.
Од друга страна, др. Даниел Опенхајм, психијатар и автор на книгата „Разговори со деца за животот и смртта“, смета дека „секое време е вистинското време да се оди на гробиштата“. Тој нагласува дека посетата на гробиштата е можност родителите да ги научат малите деца на неколку важни работи:
„Овој момент на размислување на гробот на саканата личност е можност родителите да им ја објаснат на децата целата цел на гробиштата, местото каде почива лицето што сме го сакале, кое ќе продолжиме да го сакаме и каде ќе можеме повторно да се поврземе со таа личност. На тој начин знаеме дека таа личност е близу нас, а не било каде или никаде“, истакнал психијатарот, додавајќи дека посетата на гробиштата е исто така можност родителите да му објаснат на детето дека смртта не е вечно исчезнување: „Таа личност повеќе не е физички присутна во нашето секојдневие, но таа останува во нашите мисли и сеќавања“.
Што му реков на мојот син кога почина баба му?
Сепак, психијатарот ги потсетува родителите дека не е потребно мало дете да присуствува на погреб. „Ако детето е вознемирено, плашливо или вознемирено, многу е подобро да го оставите детето под грижа на доверлива личност. Тој исто така додава дека вознемиреноста и емоционалноста на родителите и другите возрасни можат да го исплашат и збунат малото дете, но важно е однапред да се подготви објаснување што ќе помогне во ублажување на потенцијалните стравови на детето.
Важно е да се зборува со децата за смртта уште од најрана возраст
Тој исто така посочува дека родителите никогаш не треба да присилуваат дете да оди на гробишта ако детето одбива да оди. „Бидете внимателни затоа што детето не смее да се чувствува виновно што не учествувало во процесот на тагување“.
Сите сме свесни за фактот дека смртта е составен дел од нашите животи, и секој во одреден момент од својот живот се соочува со смрт на некој близок. Загубата што тогаш настанува е нешто за што е потребно време, енергија и разбирање за да се помине низ процесот на жалење и на крајот да се интегрира загубата во нашето животно искуство. И колку и да е тежок тој процес, секогаш е полесно за човек кој има одредено знаење за смртта, тагувањето и кој има поддршка од блиски луѓе.
Поради оваа причина, важно е да се разговара со децата уште од најмала возраст за смртта. Децата ги мерат и ги преработуваат непознатите ситуации и новите искуства според реакциите на возрасните лица кои им се ним важни. Затоа, важно е децата да имаат поддршка од возрасните и од големо значење е како овие луѓе се однесуваат кога се соочени со смртта.
„На детето секогаш, ама баш секогаш треба да му се кажува вистината“
Според психолозите, родителите често не зборуваат за смртта затоа што се плашат дека таквиот разговор ќе му наштети на детето, ќе го исплаши, ќе му предизвика тага или се плашат дека детето нема да го разбере, а всушност се случува токму спротивното.
„Кога еден од поблиските членови на семејството ќе умре, детето, дури и ако е многу мало, ако штотуку започнало да зборува, чувствува енергија во куќата од реакциите на родителите и невербално го прима она што се случило.
На детето секогаш, ама баш секогаш треба да му се каже вистината. Потребно е да му се каже кој умрел, што се случило, кратко, на соодветен начин, и многу е важно родителот да ја изрази својата тага, својата загриженост за тоа, да го сподели своето мислење и своите емоции со детето.
Кога родител постапува на таков начин, тогаш тоа исто така му овозможува на детето природен и нормален процес на жалење“, објаснуваат психолозите.
Што велат мајките?
На темата како да разговараат со децата за смртта и дали треба да се носат децата уште од рана возраст на гробишта, родителите со различни ставови.
Една мајка вели дека синот го носела на гробиштата уште од бебе, но не се согласува со присуството на мали деца на погреб.
Друга мајка исто така вели дека секоја година оди на гробиштата со своите деца и нагласува дека разликата помеѓу душата и телото треба да им се објасни на децата веднаш: „Честопати одиме на гробот на мајка ми или баба ми. Кога мајка ми умре, таа имаше помалку од 4 години и ѝ рековме дека е во рајот и така тотално ја збунивме. Дојдовме на гробиштата и таа праша што е тоа. Ѝ реков дека баба спие закопана таму, на што таа рече: „Како може да биде во рајот и да биде закопана таму?“ Ѝ требаше многу време да сфати, но јас веднаш сфатив дека сум направила грешка. Првите две години беа многу тешки затоа што, кога одевме на гробиштата, таа сакаше да донесе лопата за да ја ископа нејзината баба … Затоа мислам дека треба веднаш да им објасниме на децата дека треба да го ставиме телото во гробот, а дека душата е нешто друго “.
Од друга страна, трета мајка вели дека сè уште не сака да ги носи своите девојчиња на гробиштата затоа што смета дека се премногу мали: „Постарата сега ќе има 4 години, а јас сè уште не сум ја однела на гробиштата, како ни помалата која има година ипол! Не сакам уште да разговарам со моите девојчиња за тоа, но кога ќе биде потребно ќе се обидам да им објаснам … “
Што мислите вие за ова?
Фото: Freeimages.com
