Кога ќе го видам мојот 8-годишен син Грифин како јаде парче роденденска торта со неонско сина глазура, ме фаќа нервоза Тоа не е поради големата содржина на шеќер и путер, кои ќе ги внесе во себе, туку затоа што знам дека потоа станува хиперактивен. И кога направив брза анкета на Инстаграм, сфатив дека не сум единствениот родител кој се колне дека одредени адитиви за храна – особено вештачките бои – предизвикуваат хиперактивност кај нивните деца, пишува Керолин Вилијамс.
Каква е врската?
Ретко се случува да можеме да ги видиме непосредните ефекти од храната или од некоја нејзина состојка – освен доколку не станува збор за алергиска реакција или болест што се пренесува преку храна – но еве зошто врската помеѓу сината боја и хиперактивноста на Грифин ми падна во очи. Првично, моите чувства и играта на нервите ги толкував како родителски инстинкт и мислам дека тоа главно се должи на фактот дека оваа сина боја беше додаток на храна технички сметан за „безбеден“ од страна на ФДА.
Но, сега откако искусив премногу роденденски забави со сини глазури знам дека не ги замислувам работите. Ефектот е далеку од типична шеќерна треска или дури и „нормална“ активност за осумгодишно момче или импулсивност. Наместо тоа, тоа е интензивна хиперактивност која го става неговиот вообичаено добро управуван АДХД надвор од контрола, го фрустрира поради недостатокот на контрола и неможноста да се „олади“, а мене ме турка до родителските граници за само неколку часа.
Но, дали има некои истражувања кои можат да ги поддржат моите согледувања? Постојат многу претпоставени и испреплетени врски помеѓу исхраната, хиперактивноста и АДХД, па решив да започнам мало истражување со фокус на вештачките бои. Еве што научив.
Прехранбените бои, ФДА, безбедноста
Секое боење, боја или пигмент додадени во храната се класифицирани како „додаток во исхраната“, што значи дека нивната безбедност и употреба во нашата храна е регулирана од страна на ФДА. Постојат две категории бои кои можат да се користат во храната: сертифицирани бои и ослободени или природни бои.
„Сертифицирани бои“ се хемиски-направени или синтетички бои, и има девет бои одобрени за употреба во храната во САД. Обично се сметаат за „вештачки бои“ и тие се посветли, поизразени бои кои обично не можат да се најдат во природа.
Природните бои се пигменти пронајдени во други храни или растенија; пример може да биде користењето на пигмент од цвекло за да се добие пурпурно-црвена боја на прехранбениот производ. Овие бои имаат тенденција да бидат помалку силни и поскапи за производителите, но тие не се поврзани со потенцијални последици по здравјето.
Додатокот на боја мора да покаже безбедност и „разумна безбедност без последици“ за да биде одобрена за употреба во храната. Но, ФДА исто така брзо кажува дека нема начин да се гарантира дека нема апсолутно никаков ризик за штета – дури и во овие одобрените. Исто така, додека „безбедното“ може да значи дека има мала закана за животот или долгорочно за здравјето, тоа не гарантира дека одредени лица не се подложни на благи или умерени несакани ефекти.
Вештачките бои и АДХД
Не можам точно да го наречам добра вест тоа што моите согледувања како родител се валидирани по прегледот на тековните истражувања, но барем знам дека не станува збор за работи што си ги замислувам.
Постојат значајни докази кои сугерираат дека одредени синтетички бои кои се користат како додатоци во храната може да предизвикаат хиперактивност кај некои деца. Покрај тоа, истражувањето сугерира дека децата со АДХД може да бидат почувствителни на ефектите од овие бои за храна, што во суштина ги прави хиперактивните деца привремено похиперактивни. Всушност, Европската унија пред неколку години сметала дека доказите биле толку убедливи пред неколку години што сега бараат храната со одредени вештачки бои да вклучуват ознака за предупредување со кое посолчуваат на „потенцијалните негативни ефекти врз активноста и вниманието кај децата“.
Но, потенцијалните несакани ефекти зависат од детето и од бојата, и многу деца можеби нема да бидат засегнати.
Овие различни ефекти се делумно она што довело до тоа ФДА да одлучи во 2011 година дека нема доволно докази за поддршка на врската помеѓу синтетичките бои и хиперактивноста – туку само доволно за да се сугерира дека оваа поврзаност помеѓу синтетичките бои и хиперактивноста треба да биде фокус на истражување.
Што да правиме како родители?
Јас не можам да го држа, Грифин на строга диета како што можев кога беше помал, иако го наведувам кон парче роденденска торта со обична глазура. Но, дефинитивно ги проучувам етикетите и се обидувам да ги избегнувам вештачките бои секогаш кога е можно. Еве неколку совети ако се обидувате да избегнувате производи со синтетички бои кога купувате.
Избегнувајте бои со бројки
Синтетичките бои одобрени за употреба во храна ќе одат по имиња како FD & C Blue No.1, Red 40 или Yellow 5. Овие може да се најдат во вообичаени производи како што се житариците, бонбоните и газираните пијалаци, па погледнете во листата на состојки дали има нумерирани бои како овие.
Треба да го знаете значењето на термините на етикетите
100% органски производ нема да има синтетички прехранбени бои во себе, но може да ги има во производ кој е делумно органски или содржи некои органски состојки. Кога се сомневате, проверете ја листата на состојки.
Научете да препознаете природни бои
Еве каде станува малку потешко: претходно споменав дека многумина ја користат ознаката „вештачки бои“, но овој термин, всушност, се однесува и на синтетички и на природни бои за храна – што значи дека не е лесно едноставно да се избегне храната со таа етикета.
Природните пигменти во производите како антоцијани и каротини, како и зачини како куркума и пиперка, се безбеден начин да се добие бојата, па вреди да се провери листата на состојки.
